Ίδρυμα «Μαριάνα Β. Βαρδινογιάννη»: Ο Ελληνικός πολιτισμός ''έλαμψε'' στην έδρα της UNESCO - Μέσα από το συμπόσιο ''Ελλάδα & πολιτιστική κληρονομιά''

Ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική ιστορία «έλαμψαν» στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι μέσα από μια σπουδαία εκδήλωση που διοργάνωσε το Ίδρυμα «Μαριάνα Β. Βαρδινογιάννη», την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2021, στο περιθώριο της 41ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού, την οποία είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ζωντανά εκπρόσωποι από τα 193 κράτη-μέλη της UNESCO.

Το Συμπόσιο «Ελλάδα και Πολιτιστική Κληρονομιά», υπό την αιγίδα της UNESCO, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 21», με αφορμή τα 200 χρόνια της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και μεταδόθηκε ζωντανά σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από το website του Οργανισμού στέλνοντας ένα μήνυμα πως η Ελλάδα είναι μια υπολογίσιμη δύναμη στη διεθνή κοινότητα, ενώ πολλές ήταν οι φωνές ανάμεσά τους και της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, που, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, μίλησαν για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην χώρα μας.

Επιστήμονες και κορυφαίες διεθνείς προσωπικότητες ανέδειξαν συνολικά τον ελληνικό πολιτισμό, από την αρχαιότητα έως σήμερα, τονίζοντας τη συνεισφορά του στον παγκόσμιο πολιτισμό, ενώ παράλληλα κατέστη σαφής η ανάγκη προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας.

Η εκδήλωση κορυφώθηκε με το μουσικό κλείσιμο από τον διεθνούς φήμης Έλληνα βιολονίστα Λεωνίδα Καβάκο. ΕΝΑΡΞΗ: Το Συμπόσιο άνοιξε με ομιλία της η Γενική Διευθύντρια της UNESCO κυρία Audrey Azoulay η οποία μίλησε με θαυμασμό για τον ελληνικό πολιτισμό: «Σήμερα τιμάμε τη δέσμευση της Ελλάδας σε μια κληρονομιά πολλών χιλιετιών, η οποία έχει γράψει τις πιο όμορφες σελίδες, και από τις πρώτες, στη φιλοσοφία, την αρχιτεκτονική, τα μαθηματικά και επιστήμες.

Τιμάμε όμως και μια ζωντανή, τρέχουσα, άυλη κληρονομιά, όπως για παράδειγμα η μαστίχα στο νησί της Χίου ή η μεσογειακή διατροφή, που περιλαμβάνονται και τα δύο στη Λίστα της Παγκόσμιας Άυλης Κληρονομιά της UNESCO.

Μιας κληρονομιάς για την οποία η Ελλάδα δεσμεύεται σε καθημερινή βάση». Ειδική μνεία έκανε η κυρία Azoulay στο έργο και τη διαχρονική προσφορά της κυρίας Βαρδινογιάννη: «Κλείνοντας, θα ήθελα να αδράξω την ευκαιρία και να ευχαριστήσω μια σταθερή φίλη: την Πρέσβη Καλής Θελήσεως της UNESCO Μαριάννα Βαρδινογιάννη, στην οποία ανήκει η πρωτοβουλία για την αποψινή εκδήλωση, μέσω του Ιδρύματός της.

Αγαπητή Μαριάννα, εσύ και το Ίδρυμά σου είστε διαχρονικά ακούραστοι υπερασπιστές των αξιών της UNESCO, προωθώντας τις κοινές μας δεσμεύσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό έγινε άλλωστε σαφές και μέσα από την υποστήριξή σου για την 75η επέτειο του Οργανισμού μας, μόλις την περασμένη εβδομάδα.

Ήταν επίσης σαφές όταν σου απονεμήθηκε το Βραβείο Nelson Mandela των Ηνωμένων Εθνών το 2020, το οποίο πραγματικά το άξιζες. Τότε είχες δηλώσει ότι «πάντα νιώθεις την ανάγκη να δίνεις πίσω». Εσύ προσωπικά, το Ίδρυμά σου και η Ελληνική Δημοκρατία έχετε δώσει στην UNESCO τόσα πολλά – και σας ευχαριστώ που είστε τόσο ένθερμοι σύμμαχοι».

Από την πλευρά της, στην εισαγωγική της ομιλία η Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO και Πρόεδρος του ομώνυμου Ιδρύματος κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη μίλησε για τη δύναμη του ελληνικού πολιτισμού αλλά και τον καθοριστικό ρόλο της UNESCO στη διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς:

«Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ στον «οίκο της ειρήνης και της εκπαίδευσης», στην έδρα της UNESCO, για να αποτίσουμε φόρο τιμής στην πολιτιστική κληρονομιά ολόκληρης της οικουμένης και να δηλώσουμε τη δέσμευσή μας σε αυτό το μοναδικό νήμα που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον κάθε χώρας και έθνους.

Η πολιτιστική κληρονομιά είναι το αποτύπωμα κάθε έθνους, η μόνη απόδειξη ότι ο πολιτισμός υπήρχε πριν από τη δική μας γενιά. Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μας στην υπέρτατη αποστολή της UNESCO που αποτελεί τον θεματοφύλακα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και μια πραγματική πηγή έμπνευσης για όλους μας. Εκφράζουμε ταπεινά τον θαυμασμό μας για την τεράστια προσφορά όλων των λαών, στη δημιουργία αυτού του πλούσιου και ποικίλου μωσαϊκού πολιτιστικών εκφράσεων, που μπορεί να ανιχνευθεί στα βάθη της ιστορίας.

Ανάμεσα στους πολιτισμούς ολόκληρης της ανθρωπότητας, ο ελληνικός πολιτισμός έχει προσφέρει εμβληματικά έργα, παγκόσμια σύμβολα αρμονίας, μέτρου και ομορφιάς, καθώς και αριστουργήματα της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας, των τεχνών και της επιστήμης.

Το σημερινό μας ταξίδι θα αναδείξει ότι ο ανθρωπισμός και οι παγκόσμιες αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης είναι χαραγμένες στα ελληνικά μνημεία, τις μνήμες και την ιστορία, ακριβώς λόγω του ελληνικού πνεύματος, που αλληλεπιδρά με άλλους πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο και ενώνει τις δυνάμεις του μέσα σε αυτόν τον Οργανισμό». Παράλληλα, η κυρία Βαρδινογιάννη, μιλώντας στα Γαλλικά, ευχαρίστησε θερμά τη Γενική Διευθύντρια της UNESCO Audrey Azoulay που από την πρώτη στιγμή στήριξε το Συμπόσιο το οποίο μάλιστα έθεσε υπό την αιγίδα της και τη συνεχάρη για την επανεκλογή της στη Γενική Διεύθυνση της UNESCO.

«Θα ήθελα να συγχαρώ την κυρία Audrey Azoulay, Γενική Διευθύντρια της UNESCO, για τη δέσμευσή της σε αυτή τη σημαντική αποστολή που της έχει ανατεθεί. Η προσωπική της προσφορά στο τεράστιο έργο του Οργανισμού καθώς και η επανεκλογή της αποτελούν απόδειξη της μεγάλης εμπιστοσύνης που της έχουν δείξει όλα τα έθνη της UNESCO. Θα ήθελα μέσα από την καρδιά μου να την ευχαριστήσω για την υποδοχή, τη φιλοξενία της και για το γεγονός ότι έθεσε υπό την αιγίδα της αυτή την εκδήλωση, που τιμά τη χώρα μας».

Βιντεοσκοπημένους χαιρετισμούς απέστειλαν η Α.Ε. η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου και η Α.Ε. ο Πρωθυπουργός κύριος Κυριάκος Μητσοτάκης. Η κυρία Σακελλαροπούλου συνεχάρη το Ίδρυμα «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» για την πρωτοβουλία και τόνισε: «Η ανάδειξη και διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς δεν είναι μόνο μια προβολή του ελληνισμού στο παρελθόν, ούτε εξαντλείται στην καταγραφή και διάσωση της ιστορικής μνήμης.

Έχει επείγουσα σημασία, για το παρόν και το μέλλον, και διττό χαρακτήρα: παιδαγωγικό, καθώς διεισδύει στον νεοελληνικό τρόπο ζωής, και αναπτυξιακό, με τη μορφή νέων δυνατοτήτων για την οικονομία και την κοινωνία. Η αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου πρέπει να ενταχθεί σε δημόσιες πολιτικές με ανθρωποκεντρικό και ολιστικό χαρακτήρα, ώστε να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης.

Άμεση και αποτελεσματική, τόσο σε επίπεδο θεσμών, όσο και ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών, ιδίως των νεότερων γενεών, πρέπει επίσης να είναι η δράση μας για την προστασία των μνημείων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, στην οποία αυτά καθίστανται ολοένα και πιο ευάλωτα.

Η διασύνδεση της πολιτιστικής με την κλιματική ταυτότητα συνιστά κρίσιμη προϋπόθεση για την εμπέδωση της σύγχρονης πολιτικής και οικολογικής συνείδησης». Παράλληλα, η Α.Ε. η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε εκτενή αναφορά στον κομβικό ρόλο που καλείται να παίξει η UNESCO στα θέματα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα αλλά και της μετατροπής σε μουσουλμανικά τεμένη της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη.

Από την πλευρά του ο κύριος Μητσοτάκης σημείωσε: «Με μεγάλη μου χαρά απευθύνομαι στο Συμπόσιο «Ελλάδα και Πολιτιστική Κληρονομιά» στο πλαίσιο της 41ης Γενικής Συνέλευσης της UNESCO. Ευχαριστώντας, παράλληλα, το Ίδρυμα «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» και την Πρόεδρό του, για την πρωτοβουλία.

Χιλιάδες σελίδες έχουν γραφτεί για τη σχέση της Ελλάδας με τις ιδέες, τις τέχνες και τον τρόπο ζωής από το παρελθόν. Μάλιστα, η ανάδειξή τους στο παρόν και στο μέλλον μας αφορούσε ακόμη και πριν διαμορφωθούμε ως κράτος. Και, χωρίς υπερβολή, θα έλεγα, η επίκληση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ήταν μια παράμετρος που υποκίνησε και δικαίωσε τους εθνικούς μας αγώνες. Η σημερινή εκδήλωση είμαι βέβαιος ότι θα συνοψίσει αυτή την ιδιαίτερη σχέση της βαριάς κληρονομιάς με τα σύγχρονα ταξίδια μας.

Από την πλευρά μου, λοιπόν, θα περιοριστώ σε λίγα μόνο σύντομα σχόλια. Αναφερόμενος στον Γιώργο Σεφέρη, σύμφωνα με τον οποίο η παράδοση έχει τριπλή ιδιότητα: Είναι ζωντανή. Είναι καθολική, αν και με ιδιαιτερότητες. Και πάνω από όλα είναι λυτρωτική». Βιντεοσκοπημένο χαιρετισμό απέστειλε και η Υπουργός Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη η οποία μίλησε για την αξία του πολιτισμού που είναι συνυφασμένος με κάθε πτυχή της ανθρώπινης υπόστασης, αλλά και τη σημασία της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς με όρους βιώσιμης ανάπτυξης:

«Η πολιτιστική κληρονομιά δεν υφίσταται in vitro, βρίσκεται σε κάποιο τόπο, συνδέεται με μία κοινότητα, προσελκύει επισκέπτες, απαιτεί συντήρηση και ανάδειξη, προκαλεί άμεσα και έμμεσα οικονομική και επαγγελματική δραστηριότητα, εντάσσεται αναπόφευκτα στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι.

Μια πολιτιστική κληρονομιά απομονωμένη και αποκομμένη από την κοινωνία αποτελεί σχολάζουσα κληρονομιά, αν όχι νεκρή». Με μεγάλη συγκίνηση και αγάπη για τον ελληνικό πολιτισμό χαιρέτισε την εκδήλωση ο Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNESCO και κορυφαίος μουσικοσυνθέτης Jean-Michel Jarre, ο οποίος όπως χαρακτηριστικά είπε «αισθάνεται Έλληνας» και έκανε ξεχωριστή αναφορά στη συναυλία που έδωσε στο Ηρώδειο το 2001 για την οποία συνέθεσε τον «Ύμνο στην Ακρόπολη»: «Ως Ευρωπαίος, μιλώ ως Γάλλος πολίτης, νιώθοντας συγχρόνως και Έλληνας.

Γιατί στις ρίζες του πολιτισμού και της δημοκρατίας μας βρίσκονται ιδανικά και αξίες που γεννήθηκαν στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι αναμφίβολα το λίκνο του πολιτισμού μας, και ως εκ τούτου συνδέεται με τα κυριότερα σημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μία από τις μοναδικές καλλιτεχνικές και ανθρωπιστικές εμπειρίες της ζωής μου, ήταν το 2001 οι δύο συναυλίες στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στους πρόποδες του βράχου της Ακρόπολης και του υπέροχου Παρθενώνα.

Προσκεκλημένος της αγαπημένης μου φίλης, Μαριάννας Βαρδινογιάννη, έδωσα αυτές τις συναυλίες για να συγκεντρώσω χρήματα και έτσι να συμβάλω στη δημιουργία του πρώτου Ογκολογικού Νοσοκομείου για παιδιά με καρκίνο στην Ελλάδα, για το οποίο η Μαριάννα αγωνίζεται εδώ και 31 χρόνια.

Πολλά από αυτά τα παιδιά, όσα μπορούσαν, ήταν παρόντα στις πρόβες, μου χάρισαν μια εμπειρία χαραγμένη για πάντα στην καρδιά και στο μυαλό μου. Για τις συναυλίες αυτές συνέθεσα και αφιέρωσα τον «Ύμνο στην Ακρόπολη» στα παιδιά της ΕΛΠΙΔΑΣ, στα παιδιά της Μαριάννας και στον αγώνα τους για ζωή».

Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης συντόνισε ο σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και συντονιστής της «Πρωτοβουλίας 21» κύριος Γιάννης Μάνος ο οποίος άνοιξε την εκδήλωση χρησιμοποιώντας τα λόγια του Γάλλου Προέδρου Emmanuel Macron για την Ελλάδα: «Η Ελλάδα έχει δύο χαρακτηριστικά. Είναι πολιτισμός πριν γίνει εθνικό κράτος και είναι δύσκολο να υπάρξει ένα αντάλλαγμα για αυτό, αλλά είναι κάτι που μας εμπνέει όλους.

Για τη Γαλλία, αλλά και για όλες τις χώρες, για όλους μας, ήταν προφανές ότι έπρεπε να στηρίξουμε την Ανεξαρτησία και να υποστηρίζουμε την Ελλάδα ανά πάσα στιγμή, γιατί είναι το σπίτι ενός πολιτισμού που μας επηρεάζει και από τον οποίο αντλούμε τις ρίζες μας, τη φαντασία μας, αλλά και τα ορόσημα μας, είτε καλλιτεχνικά, φιλοσοφικά, πολιτιστικά και όχι μόνο», ενώ παράλληλα αναφέρθηκε και στον André Malraux ο οποίος σε έναν ιστορικό λόγο στην Αθήνα, ως Υπουργός Πολιτισμού του Charles de Gaulle, είχε πει ότι:

«Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να τονίσουμε αρκετά, αυτό που εκφράζει την τόσο πολύπλοκη έννοια του πολιτισμού, όλα τα δημιουργήματα της τέχνης και του μυαλού. Και είναι η Ελλάδα που αξίζει τη δόξα που έκανε τον πολιτισμό σημαντικό μέσο διαμόρφωσης των ανθρώπων».